Khủng hoảng từ đại dịch COVID-19 đã ảnh hưởng tiêu cực tới nền kinh tế toàn cầu, trong đó nó tạo ra những thay đổi mang tính bước ngoặt cho lịch sử ngành thời trang thế giới và cả Việt Nam.

Giờ đây, thời trang không chỉ là phương tiện để con người phô diễn hình thức, phong cách cá nhân, mà với những người khắt khe và kỹ lưỡng, thời trang còn phải đáp ứng được yêu cầu thân thiện môi trường. Nếu như trước kia thời trang bền vững còn khá xa lạ với nhiều người, thì ngày nay, khái niệm này lại được phủ sóng rộng khắp nơi trên thế giới và được đông đảo tín đồ thời trang quan tâm đón nhận.

Thời trang bền vững: Hiểu thế nào cho đúng?

Theo thống kê mới nhất của Chương trình Môi trường Liên Hợp Quốc, thời trang là ngành công nghiệp tiêu thụ nhiều nước thứ 2 thế giới và lượng khí carbon thải ra môi trường chiếm từ 8-10% (tương đương lượng khí thải carbon của toàn bộ châu Âu), nhiều hơn lượng phát thải từ các máy bay và tàu thủy cộng lại.

Thời trang bền vững sử dụng vật liệu thân thiện môi trường, dễ phân hủy nhằm hạn chế áp lực xả rác ra môi trường.

Hiện, cứ 1 kg vải được sản xuất sẽ thải ra 23 kg khí hiệu ứng nhà kính, hơn 60% sợi vải là sợi tổng hợp, 75% vật liệu cung ứng trong thời trang đều bị thải ra các bãi rác (con số này tương đương cứ mỗi giây có một xe tải rác vải dệt xả ra môi trường). Vì vậy nếu quần áo bị chôn vùi trong bãi rác, nó sẽ không phân hủy. Việc này vô hình chung đã tạo thêm gánh nặng cho trái đất vì phải chứa khối lượng rác thải khổng lồ khó phân hủy.

Trước nguy cơ đó, nhiều nhà nghiên cứu đã tìm tòi, thử nghiệm để cho ra đời những chất liệu an toàn và thân thiện với môi trường làm nguyên liệu sản xuất cho ngành công nghiệp may mặc. Từ đó mới ra đời khái niệm Sustainable fashion (thời trang bền vững) hay Eco fashion (thời trang sinh thái) - dòng thời trang được tạo ra với mục đích kéo dài thời hạn sử dụng của sản phẩm và hạn chế tối đa ảnh hưởng tiêu cực của thời trang đối với hệ sinh thái.

Những chất liệu tiêu biểu của thời trang bền vững có thể kể đến như: Vải sợi tự nhiên dễ phân hủy, vải hữu cơ (làm từ sợi tự nhiên không sử dụng thuốc trừ sâu, thuốc diệt cỏ), chất liệu thủ công (làm bằng tay như đan len, sợi...).

Tuy nhiên, tính “bền vững” ở đây không chỉ dừng ở yếu tố bảo vệ môi trường. Một thương hiệu được gọi là bền vững khi nó có thể cân bằng được các yếu tố bảo vệ môi trường, con người và những giá trị nhất định cho cộng đồng.

Vậy điều gì được cộng thêm vào giá trị của một món đồ thời trang bền vững?

Đó là tính nhân đạo đối với những người góp công tạo dựng nên trang phục bằng cách giúp họ được trả lương tương xứng; nhân đạo cả với thiên nhiên, môi trường khi tạo dựng một tương lai xanh đáng sống cho thế hệ kế cận.

Song, không phải tín đồ thời trang nào hay nhà thiết kế, thương hiệu nào cũng có thể theo đuổi xu hướng này. Vì đó thực sự là một bài toán kinh tế đau đầu với bất cứ ai muốn theo đuổi Eco fashion.

Muốn xây dựng thương hiệu đi theo xu hướng thời trang bền vững, cái giá phải trả không hề nhỏ, bao gồm những chi phí bảo vệ môi trường nhằm hạn chế tối đa lượng hóa chất độc hại sẽ thải ra trong quá trình sản xuất, hay đầu tư vào phát triển những kỹ thuật sản xuất hiện đại nhằm tránh lãng phí tài nguyên tự nhiên.

Bên cạnh đó, các nhãn hàng sẽ phải tốn chi phí để trả lương và phúc lợi cho công nhân lao động, những người nông dân giúp tạo ra chất liệu xanh, sạch để phục vụ nhu cầu sản xuất…

Sự thức tỉnh của làng mốt thế giới

COVID-19 bùng phát đã ảnh hưởng tiêu cực tới nền kinh tế nói chung nhưng riêng thời trang gần 2 năm qua lại có những chuyển biến ấn tượng. Mặc dù dịch bệnh đã khiến toàn bộ ngành công nghiệp này phải ngừng hoạt động với việc các tuần lễ thời trang tập trung đông khán giả phải hủy bỏ, hàng loạt cửa hàng đóng cửa, hàng tồn kho không ngừng tăng… nhưng nhờ đó nhiều thương hiệu thời trang đã cơ cấu lại toàn diện hơn và bền vững hơn.

Hàng loạt bộ sưu tập được giới thiệu tới công chúng theo hình thức mới mẻ cùng các sản phẩm thân thiện môi trường ra đời, những chiếc khẩu trang độc lạ chưa từng thấy, các tuần lễ thời trang vẫn diễn ra đầy sôi động trên “cõi mạng.”

Khi đối diện với lượng rác thải từ việc tiêu thụ tài nguyên của mình, con người bắt đầu quan tâm và có ý thức hơn việc trở thành những người tiêu dùng tốt và văn minh hơn.

Một số sản phẩm trong bộ sưu tập Save The Planet của UNIFAS-DGCs. 

Theo một nghiên cứu được công bố trên Tạp chí Forbes, 87% người Mỹ được khảo sát cho biết họ sẽ quan tâm đến việc mua các sản phẩm có lợi cho xã hội và môi trường nếu có cơ hội.

Thay vì chỉ “săm soi” sản phẩm có hợp mốt hay không, thời thượng thế nào, họ đang dần chú trọng vào sự tiện dụng, bền chắc của trang phục, chất lượng hơn số lượng để tránh lãng phí và bảo vệ môi trường xanh.

Nhà thiết kế người Canada gốc Lebanon đồng thời là một nhà hoạt động tích cực trong lĩnh vực thời trang quốc tế, bà Celine Semaan từng kêu gọi sự thức tỉnh của các công ty chỉ quan tâm tới lợi nhuận rằng cần đặt sức khỏe của hệ sinh thái vào trung tâm hệ thống kinh doanh, tập trung vào con người, cộng đồng thay vì đồng tiền.

Một thiết kế được tạo ra từ chất liệu tái chế từ vỏ chai nhựa của thương hiệu UNIFAS-DGCs

Một số nhãn hàng thời trang chọn đi theo con đường thời trang bền vững và luôn dành ưu tiên đặc biệt cho hệ sinh thái trong quá trình thiết kế và sản xuất, có thể kể đến như Levi’s, Nudie Jeans, SAYE, Viktor & Rolf, Tribe Alive… Thậm chí, những nhà mốt danh tiếng như như Gucci, Prada, Versace... cũng chẳng thể đứng ngoài cuộc. Những nỗ lực của các nhà mốt nổi tiếng thế giới đã khẳng định con đường tất yếu của thời trang bền vững và sự thức tỉnh của nền công nghiệp may mặc toàn cầu.

Việt Nam bắt nhịp xu hướng

Ở Việt Nam, thông điệp rõ ràng của thời trang bền vững mới chỉ bắt đầu được chia sẻ, đón nhận và quan tâm từ khoảng giữa năm 2016. Nhưng khá nhanh chóng, cho đến nay xu hướng này ngày càng được nhiều nhà thiết kế trẻ cho đến người tiêu dùng đón nhận. Chẳng phải vô cớ mà Tạp chí Forbes nhận định thời trang bền vững sẽ tiếp tục tạo ảnh hưởng trong năm 2021.

So với những tác động tiêu cực mà Fast fashion (thời trang nhanh) gây ra cho môi trường thì Sustainable fashion (thời trang bền vững) chính là giải pháp tối ưu và tích cực. Chính vì thế, các nhà thiết kế Việt thời gian qua chủ yếu tập trung vào các dòng sản có xu hướng bền vững. UNIFAS-DGCs chính là một trong số những thương hiệu tiêu biểu đi đầu trong việc ứng dụng chất liệu tự nhiên vào trong thiết kế, sử dụng các chất liệu vải tự nhiên và có khả năng tái chế như vải bamboo từ sợi tre, vải modal từ gỗ sồi, bã cafe, vải tái chế từ chai nhựa và vỏ hàu đại dương, ... cùng chất liệu nhuộm tự nhiên, quy trình thiết kế, dựng mẫu, sản xuất xanh, sử dụng năng lượng tái tạo. Bên cạnh đó, UNIFAS-DGCs còn triển khai một số dự án hợp tác với các trang thương mại điện tử nhằm giới thiệu sản phẩm và đưa sản phẩm tới gần với người tiêu dùng hơn, góp phần định hình thói quen mua sắm văn minh thông qua việc khách hàng ưu tiên sử dụng các sản phẩm thời trang bền vững. 

Không thể phủ nhận, 2 năm qua, dịch COVID-19 đã ảnh hưởng nặng nề đến toàn bộ nền kinh tế, trong đó có ngành công nghiệp thời trang. Tuy nhiên, khi đối diện “cơn bão” này, dù có mất mát nhưng những người làm thời trang Việt Nam đã có cơ hội nhìn nhận lại và làm mới mình bằng hướng đi bền vững với thời trang sinh thái.